Be Like Water – Linh Hoạt Như Nước Để Thích Nghi Với Mọi Đổi Thay Của Cuộc Sống

Linh hoạt như nước…

“Empty your mind, be formless, shapeless — like water. Now you put water in a cup, it becomes the cup; You put water into a bottle it becomes the bottle; You put it in a teapot it becomes the teapot. Now, water can flow or it can crash. Be water, my friend”

— Bruce Lee

“Thả lỏng tâm trí, vô dạng, vô hình, như nước. Đổ nước vào cốc, nó trở thành cốc. Đổ nước vào bình, nó trở thành bình. Đổ nước vào ấm trà, nó trở thành ấm trà. Nước có thể chảy cũng có thể phá vỡ. Hãy là nước, bạn của tôi!”

Linh hoạt như nước…

Phải chăng chính là chủ động thích nghi trước những biến đổi khôn lường của cuộc sống để làm chủ cuộc đời mình?

Tại sao nói linh hoạt như nước?

Khi nghĩ về nước, bạn nghĩ về những điều gì? 

• Một dạng chất lỏng. Đổ nước ra đất, nó sẽ len lỏi qua mọi nơi, mọi chỗ dù là vết nứt hay kẽ hở. Giống như nước, bạn sẽ luôn biết cách tiến về phía trước, đến nơi mà bạn muốn đến.
• Linh hoạt. Nước biết cách thích nghi, thay đổi phụ thuộc vào từng tình huống. Đổ vào cốc, sẽ là cốc. Đổ vào bình, là bình. Đổ vào ấm, là ấm. Bốc hơi, lắng đọng, lại trở thành nước. Giống như nước, bạn có thể dễ dàng thích nghi trong mọi hoàn cảnh để tồn tại và kiên định hướng đến mục tiêu.
• Mềm mỏng mà mạnh mẽ. Lúc cần nhẹ nhàng thì nhẹ nhàng, khi phải mạnh mẽ thì mạnh mẽ. Giống như nước, bạn sẽ khéo léo và thông minh trong mọi mối quan hệ và hạnh phúc trong cuộc sống.  
• Dù có biển đổi thế nào, nước vẫn là nước. Để ý kỹ bạn sẽ thấy, nước có thể thay đổi hình dạng, kích cỡ, nhiệt độ, và thậm chí trạng thái vật chất của chính nó, nhưng cuối cùng vẫn là nước, không mất đi giá trị của mình. Là chính mình, sống cuộc sống phù hợp với những giá trị của mình, như vậy bạn sẽ đủ đầy và an yên. 

Bây giờ, hãy thử đặt bản thân vào một hoàn cảnh không mấy thoải mái, khi cuộc đời không cho bạn sự lựa chọn, bạn sẽ phản ứng thế nào?

Liệu bạn sẽ giận dữ và phản kháng một cách tiêu cực?

Đơn giản là bỏ cuộc và mặc kệ sự đời?

Hay sẽ bình tĩnh chấp nhận sự thật, cố gắng tìm cho mình một lối đi và mạnh mẽ tiến về phía trước?

Linh hoạt như nước thế nào? – Vài điều tôi học được

Bình tĩnh trước mọi tình huống

Với tôi, điều này là khó nhất. Tôi thường không hay kiềm chế được cảm xúc của mình. Điển hình là việc cư xử với con cái. Nhiều khi giận quá khiến tôi mất kiểm soát và hét lên với con. Tôi dần phát hiện ra, dù có hét lên, cáu gắt hay nói to thế nào đi nữa, con vẫn không nghe những gì tôi nói và khăng khăng làm theo ý mình. Có những lúc con lăn ra sàn giãy giụa và còn khóc to hơn. 

Bây giờ, mỗi khi nóng giận, nếu có chồng bên cạnh tôi cố gắng để con lại với anh và nhanh chóng đi ra ngoài. Nếu không, tôi cố gắng ôm con vào lòng. Khi đó cảm giác bực bội vì con nghịch ngợm trong phút chốc sẽ được nguôi ngoai. Hai mẹ con dần bình tĩnh lại và mọi chuyện dường như dễ dàng hơn. 

Chúng ta không thể kiểm soát được mọi thứ, trừ hành động của chính mình. Tôi không thể kiểm soát được con, nhưng có thể kiểm soát được cách cư xử với con. Tôi không thể kiểm soát được suy nghĩ của người khác, nhưng có thể thay đổi hành động của bản thân mình. 

Bình tĩnh chính là chìa khóa giúp tôi nhớ về điều này và bắt đầu điều chỉnh hành động của bản thân. Chỉ khi bình tĩnh lại, chúng ta mới có thể bắt đầu xem xét tình hình một cách khách quan để tìm cách ứng phó. Tất nhiên, nói thì dễ, làm mới khó. Nhưng tôi cho rằng, điều mấu chốt chính là bắt đầu nhận thức về khoảnh khắc bạn đang mất bình tĩnh. Vì nhiều người có lẽ còn không nhận ra trạng thái mất kiểm soát của bản thân.

Sẵn sàng thích nghi và thay đổi

Giữ cho mình một tư duy mở, đừng bị giới hạn bởi bất kỳ điều gì để sẵn sàng thích nghi và thay đổi với hoàn cảnh. Với mọi sự vật, sự việc bất ngờ diễn ra, hãy đánh giá dưới những góc nhìn khác nhau để tìm ra cách giải quyết. Không ngừng học hỏi những kỹ năng, kiến thức mới để theo kịp nhu cầu của thời đại. Có như vậy, bạn sẽ vẫn vững vàng trước những biến động khôn lường của cuộc sống.

Trong bài phát biểu trong ngày lễ tốt nghiệp tại trường Đại học Stanford, Steve Jobs đã nói: “I didn’t see it then, but it turned out that getting fired from Apple was the best thing that could have ever happened to me. The heaviness of being successful was replaced by the lightness of being a beginner again, less sure about everything. It freed me to enter one of the most creative periods of my life.” 

(Cho đến sau này tôi mới hiểu ra việc bị đuổi khỏi Apple chính là điều tuyệt vời nhất xảy đến với tôi. Gánh nặng thành công được thay thế bằng ánh sáng của việc một lần nữa trở thành người bắt đầu, không chắc chắn về mọi thứ. Điều này đã giúp tôi tự do bước chân vào khoảng thời gian sáng tạo nhất cuộc đời mình). 

Là bạn, liệu bạn sẽ cảm thấy thế nào khi bị tất cả mọi người bỏ phiếu đuổi ra khỏi công ty chính mình lập nên? Bạn có linh hoạt chấp nhận sự thật, thích nghi với hoàn cảnh mới là một người làm lại từ đầu, mang tâm thế cao nhất để học hỏi và sáng tạo những điều tuyệt vời nhất cho nhân loại như Steve Jobs đã làm?

Đầu tiên là Next, sau đó là Pixar – một trong những xưởng phim hoạt hình nổi tiếng nhất thế giới, cuối cùng, là cơ hội quay trở lại Apple và cho ra mắt thế hệ iPhone với thiết kế cực kỳ tinh tế và hoàn mỹ. Thành công dường như thực sự đến từ việc bị sa thải tại Apple ngày hôm đó.

Những gì bạn làm ngày hôm nay là tiền đề cho thành công ngày mai. Thay vì chán nản buông xuôi mệt mỏi mỗi khi “đời giáng cho bạn cả viên gạch vào đầu”, điều bạn nên làm vẫn là dũng cảm mở cánh cửa tư duy đa chiều, tìm kiếm lối đi khắc phục hoàn cảnh và tiến về phía trước. 

Kể cả đó chỉ là những điều nhỏ bé giúp bạn nhích thêm từng chút một mỗi ngày, đến khi nhìn lại, bạn sẽ giật mình khi thấy bản thân đã tiến xa đến thế nào. 

Linh hoạt mà không đánh mất giá trị cốt lõi 

Bạn là người trung thực, liêm chính. Thế rồi, đại dịch Covid-19 đột ngột xuất hiện khiến nền kinh tế toàn cầu chao đảo, nhiều doanh nghiệp phá sản, người lao động mất việc làm và trong đó có bạn. Liệu thất nghiệp có khiến bạn linh hoạt trở thành một người khác, bất chấp mọi thủ đoạn để tồn tại? Hay bạn sẽ dành thời gian sắp xếp tổ chức lại cuộc sống, không ngừng tìm kiếm cơ hội và tiếp tục học hỏi những kỹ năng mới để hội nhập và thích nghi? 

Bạn có quyền lựa chọn người mà bản thân muốn trở thành. Dù lựa chọn thế nào, bạn vẫn đúng. Chỉ có điều, bạn có thực sự hạnh phúc, an yên khi đi ngược lại với những giá trị cốt lõi của bản thân và không còn là chính mình hay không?

Luôn tiến về phía trước

Người xưa có câu: “Nước chảy đá mòn”, có lẽ để nói nên sức mạnh của nước. Dù ở bất kỳ địa hình nào, gặp phải vật cản ra sao, nước cũng có cách “biến hình” để nhẹ nhàng vượt chướng ngại vật. 

Trong những buổi tư vấn 1:1 với các độc giả của The Introvert Writer, nhiều lần tôi được nhận được câu hỏi từ các bạn về việc không có động lực để tiếp tục trên con đường blog. Các bạn thấy mình đã cố gắng một thời gian nhưng vẫn chưa có kết quả gì khởi sắc. Các bạn hoài nghi về chính mình, về con đường mình đã chọn, để rồi bắt đầu “bâng khuâng đứng giữa đôi dòng nước”.

Tôi rất hiểu cảm giác của mọi người. Từ khi bắt đầu The Introvert Writer, đã không ít lần tôi trải qua những cảm giác như vậy. Nhưng rồi sao? Chúng ta có thể làm được gì? 

Chỉ có hai lựa chọn. Một là dừng lại. Hai là bước tiếp. 

Mỗi lúc như vậy, tôi đều hỏi bản thân, dừng lại hay bước tiếp? Chưa bao giờ tôi nghĩ mình sẽ dừng lại. Vậy nên, tôi bước tiếp và đang ngồi đây viết những dòng này. Tất nhiên, tôi không bước tiếp một cách mù quáng, mà luôn ngồi xuống và nhìn lại, “chuyển mình” như nước để phù hợp với từng hoàn cảnh và giai đoạn của bản thân. 

Điều tôi muốn nói ở đây là chỉ cần bạn chọn tiến lên, bạn sẽ biết bản thân phải làm gì tiếp theo. Nhiều người chưa từng chọn bước tiếp, nên có lẽ họ mới mông lung về những việc cần làm trong đời. 

Không ai biết trong tương lai chúng ta còn đối mặt với những thử thách gì, vậy nên linh hoạt thích nghi tùy hoàn cảnh là một kỹ năng mà bất kỳ ai cũng nên bắt đầu kiến tạo cho bản thân. Kiến tạo kỹ năng là một hành trình dài không đích đến, đòi hỏi rất nhiều cố gắng và nỗ lực từ mỗi chúng ta. Tuy nhiên, chắc chắn, bạn sẽ gặt hái được không ít trái ngọt trên con đường của mình. “Hãy là nước, bạn của tôi!”

Tham khảo: Khóa học Agile Mindset – Tư duy linh hoạt hoàn toàn miễn phí từ cô Nguyễn Phi Vân.